“Bossan”

Bu ajaýyp eser orta asyr pars edebiýatynyň dünýä meşhur wekili Sagdynyň (Saadynyň)  ilkinji ýazan eseridir.  Ol mesnewi  görnüşinde ýazylan on bapdan ybarat bolup, ähmiýetliligi  we manylylygy boýunça Ferdöwsiniň Şanamasy  bilen  deňdir. Şahyryň bu eseri  ahlak pentlerini,  jemgyýetçilik meselelerini öz içinde jemlemek bilen, öwrediji we labyzly hekaýalar  görnüşinde  ýokary çeperçilik derejesinde okyja ýetirilýär.

Sagdynyň  özi  bu eseri  “Sagdynama”   diýip atlandyrdy we Atabeg  Ebu Bekr  ibn Sagd  Ibn Zeňňi ady bilen ýazdy. Hijri-şemsi ýyl hasaby boýunça  ýedinji asyryň ortalarynda  şahyr 5000 beýt ýazmak bilen ony tamamlady. Sagdynyň   “Bossan” eseri on sany bapdan ybarat:

1. Adalat  we ynsap hakynda
2. Haýyr-yhsan hakynda
3. Yşk-söýgi   hakynda
4. Kiçigöwünlilik hakynda
5. Kysmata kaýyl bolmak  we  kanagat hakynda
6. Terbiýe hakynda
7. Şükür hakynda
8. Toba hakynda
9. Mynajat
10. Soňlama

“Bossan” poemasy şahyryň söz ussatlygy,  pikiriniň çuňlugy, gözelligi, pähimli nesihatlary taýdan diňe bir pars dilinde däl, eýsem  başga dillerde-de deňsiz-taýsyzdyr. Bu  eserde Sanaýiniň  “Hadikat al-Hakikat” eserinde (hijri-şemsi ýyl hasaby boýunça  altynjy asyr)  agzalan ähli manylar bar, emma onuň  söz ussatlygy has ýokarydyr we mesnewi usulynda şygyr setirlerini düzmekde täzelik hasaplanýar.  “Bossanda”   Sagdy özüniň gözleýän  paýhas şäherini, paýhas bagy bossanyny suratlandyrdy. Onuň gözleýän dünýäsi -  Hudaýa bolan iman, ýagşylyk we saplyk, dogruçylyk  we päklik,  aň-bilim we hakykat dünýäsidir.

Sagdynyň  “Bossany” dünýäniň dürli dillerine terjime edildi. William Jones  ony iňlis diline we  Karl  Genrih Graf  nemes diline terjime etdiler. Şeýle hem türk we pars dillerinde oňa köp sanly teswirler ýazylan.

“Bossanyň”  iň gowy neşiri Golamhuseýn Ýusefi tarapyndan  taýýarlanan  nusgasydyr.