Eýran Yslam Respublikasynyň Aşgabatdaky ilçihanasynyň ýanyndaky medeniýet merkezinde  pars dili  güni hem-de Gündogaryň beýik şahyry Hekim  Abulkasym Ferdöwsä bagyşlanan ýörite çäre geçirildi.

Bu dabara  arassaçylyk we gigiýena  düzgünlerini  we şertlerini  berjaý etmek bilen 16-njy maýda, duşenbe güni, geçirildi. Dabara Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Ilçihanasynyň  işgärleri, eýran we türkmen medeniýetini  söýüjileri, pars dilini öwrenýän  okuwçylar  we olaryň ene-atalary gatnaşdylar. Dabaranyň başynda Gurhany kerimden aýatlar okaldy.  Soňra Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Ilçisi  jenap Golamabbas Arbab Hales çykyş etdi. Öz çykyşynda ol şeýle diýdi: “Eýran Yslam Respublikasynyň senenamasynda dört beýik şahyryň hormatyna  milli gün bellenilýär: Sagdy, Haýýam, Hafiz we Ferdöwsi.  Ferdöwsi bu dört beýik şahyryň biri hökmünde aýratyn orun tutýar”.

Soňra jenap Arbab Hales  sözüniň üstüni ýetirdi: “Hekim Ferdöwsi, pars diliniň  ösmegine ägirt uly täsir etdi we pars diliniň  we edebiýatynyň ruhlandyryjy şahsyýeti hökmünde tanalýar. Ferdöwsiniň “Şanamasy” pars edebiýatynyň iň ýokary medeni gymmatlyklarynyň  biri bolup dünýä edebiýatynyň ajaýyp eserleriniň arasynda berk we ajaýyp orny eýeleýär. “Şanamanyň”  hekaýalary we rowaýatlary epiki we gahrymançylykly mowzuklardan başga-da medeni we ahlak meselelerini öňe sürýär.

Ilçi sözüniň ahyrynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy hormatly jenap Gurbanguly Berdimuhamedowyň  we Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň medeni meselelere aýratyn üns berilýändiklerini göz öňünde tutup, şular ýaly çäreleriň  geçirilmegi Eýranyň we Türkmenistanyň halklarynyň arasyndaky  gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna goşant goşar diýip umyt bildirdi.

Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Ilçihanasynyň  medeniýet meseleleri  boýunça  geňeşçisi we  Sagdy  gaznasynyň  Türkmenistandaky wekili  jenap Nawid Rasuli  dabara gatnaşyjylaryň  hemmesine hoş geldiňiz diýip, Hekim  Abulkasym Ferdöwsi - Eýranyň iň uly epiki şahyry we dünýäniň iň uly epiki şahyrlaryň  biri  diýip, belläp geçdi.  Edebiýatçy alymlaryň pikirine görä Ferdöwsi pars edebiýatynyň dört sütüniniň biridir. Pars edebiýatynda Hekim ady berlen diňe 5 şahyr bar, olaryň biri Hekim Abulkasym Ferdöwsidir.

Pars edebiýatynyň nusgawy eseri bolan  Ferdöwsiniň “Şanamasy” hakda gürrüň berip,  Rasuli şeýle diýdi: “Bu eseriň esasy aýratynlygy onuň epiki, gahrymançylykly ruhy. “Şanama”  batyrlygyň, edermenligiň we söweş ruhunyň beýanydyr. Pars edebiýatynyň eserleriniň arasynda “Şanama” -  ajaýyp ussatlyk bilen döredilen aýratyn eserdir.  “Şanamany”  döretmek bilen Hekim Ferdöwsi  gadymy pars dili bolan pehlewi  dili bilen täze dünýä arasynda baglanyşyk tapmaga we pars dilini dikeltmäge synanyşdy.

Soňra jenap Rasuli  Ferdöwsiniň  adamyň aňyna aýratyn üns berýändigini bellemek bilen sözüniň üstüni ýetirdi: “Ferdöwsiniň köp goşgularyna görä aň, akyl, paýhaslylyk  adamyň ýol görkezijisidir. Akylly adam  - çydamly we sabyrly adamdyr we her bir hereketi görende, her sözi eşidende gaharlanmaýar. Beýik akyldardan öwrenmeli esasy sapagymyz:  diňe sabyrly we paýhasly adamlar ýeňiş gazanyp bilerler”.

Sözüniň ahyrynda jenap Rasuli  beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň Ferdöwsä bolan meýilliligi  we eserlerinde  “Şanamanyň”  mifiki gahrymanlaryň  keşplerini  ulanmagy hakda aýdyp,  şeýle diýdi: “Magtymguly “Şanamanyň”  gahrymançylykly  ruhundan we miflerinden medet gözledi we şol bir wagtyň özünde Ferdöwsiniň älemdäki barlyga  çuňňur garaýyşyna akyl ýetirdi. Ferdöwsi ölümiň öňünde hemme kişi  deň we  ölüm adamlaryň arasyndaky deňsizligiň, tapawutlylygyň we ähli artykmaçlyklaryň soňy diýip hasaplaýar. Bu düşünjäni Magtymgulynyň goşgusynda hem görmek bolýar: “Magtymguly, şükür eýlegil  hudaýa, Ölüm barabardyr şah-u-gedaga”.

Soňra söz  Türkmenistanyň  Ylymlar akademiýasynyň golýazmalar institutynyň kitaphanasynyň müdiri hanym Doýduk Saparbaýewa berildi. Pars edebiýatynyň  XI asyryň görnükli şahyrlaryň biri  Abulkasym Ferdöwsiniň hatyrasyna bagyşlanan gün  barada aýdyp, ol şeýle diýdi: “Ferdöwsi -  Gündogaryň beýik epiki şahyry bolup, Günbatarda hem uly hormata eýedir. Şu güne çenli “Şanama”  hakda onlarça ylmy kitap ýazyldy. Magtymguly Pyragy hem  "San bolsam" goşgusynda Abulkasym Ferdöwsini uly hormat bilen ýatlaýar”.

Hanym Saparbaýewa  öz çykyşyny  şu sözler bilen dowam etdirdi:  “Ýaş wagtym köp kitap bize elýeterli däldi, şonuň üçin  Eýranyň meşhur şahsyýetleri hakda az maglumatymyz bardy. Emma häzirki wagtda Ylymlar akademiýasynyň kitaphanasynda Ferdöwsi hakda  türk, pars, rus we  başga dillerde köp kitap bar, Türkmenistanyň ýaşaýjylary bu kitaplardan  peýdalanyp  bilýärler”.

Eýran Yslam Respublikasynyň  Aşgabatdaky  Ilçihanasynyň ýanyndaky mekdebiň pars dili we edebiýaty mugallymy Behzad Razazan hem  öz çykyşynda beýik akyldary  pars edebiýatynyň  epiki  poeziýasynyň  sütünleriniň biri  diýip atlandyryp, şeýle diýdi: “"Rudakiden Nima we Beýhaki-den Sagda we Nyzamy Genjewä... Beýik akyldar Abulkasym Ferdöwsi şygyr düzüliş köşginiň  we pars diliniň täzeden dikeldilmeginiň düýbüni tutujy hökmünde tanalýar”.

Soňra Behzad Razazan  şulary beýan etdi: “Şanamada”   iki görnüşli rowaýatlar jemlenen: mifologiki  we  taryhy rowaýatlar. Bu eser takmynan altmyş müň beýtden   ybarat bolup,  30 ýylyň