Binagärlik / Bazar

“Bazar” aslynda azyk satyn almak we satmak üçin ýer diýilýän “abazar” sözünden emele gelýär. Pahlawi dilinde oňa “wakar” diýilýär we satyn almak-satmak we jemagat diýen manyny berýär. Bazar hammam, mekdep, metjit, tekiýe (dini bina), suw paýlanýan jaý, göreş tutulýan jaý, suw howdanlary, çaýhanalar we şunuň ýaly köpçülik ýerleriniň ýygyndysyndan döredildi.

Fiziki nukdaýnazardan seredeniňde, bazar meýdançalaryny iki görnüşde görmek bolýar: 1) iki tarapda gurlan dükanlar bilen göni hatar, 2) meýdançalar we giň açyk ýerler. Bazar, öz hünäri boýunça ýeke ýa-da toparlaýyn söwda edýän ýörite adamlaryň elindäki belli bir ýer bolupdyr we köplenç gurlan wagtyna we ýerine  aýratyn material we binagärlik gurluşy bolan binalar we köpçülik ýerlerinden  emele gelipdir.  

Bazar elementleri

Bazaryň göwrümi başlangyç we ikinji derejeli elementleriň utgaşmasyndan durýar. Raste, Sera, Han, Timçe, Team, Karwansara, Kayserieh, Çaharsoug, Hojre, Dalan, Meýdan, gapy we derweze ýaly bazaryň täjirçilik aýratynlygyny emele getirýän ilkinji we esasy elementler we bazaryň golaýyndaky ikinji elementler bolsa  metjit, mübärek ýerler, Takiýeh, Hosseiniyeh, mekdep, hammam, göreş tutulýan ýer, Sakahaneh ýaly bazaryň zerurlyklaryny kanagatlandyýan binalar bolupdyr.

Bazarlaryň gurluşygynda we binagärliginde köne şäher gurluşyna esaslanýan jemgyýetiň däp-dessurlary we mirasy möhüm rol oýnapdyr we bazarlary gurmak üçin kerpiç, hek, gips we daş (Lar Bazary) ýaly tebigy materiallar ulanylypdyr. Uly bazarlaryň girelgeleriniň binagärliginde kafel bezegleri, mokranlar, kerpiç bezegleri, ýazgylar we gümmez bezegleri ulanylypdyr. Bazar hatarlary  ini dört-alty metr bolan gümmezli koridorlar gümmezler we hataryň iki tarapynda  dürli ölçegli we meýilnamaly  dükanlar  gurlupdyr.